Inleiding

In juli is de perspectiefnota vastgesteld en lag er een coalitieakkoord op hoofdlijnen. Diverse onderdelen van het coalitieakkoord zullen in een collegeprogramma nader worden uitgewerkt. Na vaststelling van deze begroting wordt daar vol op in gezet, inclusief een meerjarenplanning. Parallel daaraan loopt het traject van de raadsagenda. In de Perspectiefnota 2024 zullen keuzes financieel worden onderbouwd. Het is dan ook vanuit dat vertrekpunt dat we een begroting aanbieden, die financieel de ruimte biedt om de komende tijd keuzes te maken en invulling te geven aan wat we willen bereiken. De in juli vastgestelde perspectiefnota gaat vooral over 2024 en verder. Maar we gaan natuurlijk ook nu al aan de slag met onze ambities en speerpunten uit het coalitieakkoord. Voor een uitgebreidere toelichting op wat we het komende jaar gaan doen, verwijzen we naar de toelichting op de programma’s verderop in deze begroting.

Van perspectiefnota 2023 naar begroting 2023
De perspectiefnota was aangeboden door het vorige college en om die reden beleidsarm. Dit biedt de ruimte aan het huidige college om verdere keuzes te maken in opmaat naar deze begroting.

Het korte tijdsbestek maakt dat we op diverse onderdelen al wel hebben opgenomen wat we het komende jaar willen bereiken, maar daar nog niet in alle gevallen nu al de financiële vertaling van hebben kunnen maken. Zoals hierboven aangegeven zal het collegeprogramma het uitgangspunt zijn. Voor een aantal zaken is dat al wel gelukt, die ziet u terug in de financiële begroting op hoofdlijnen in de volgende paragraaf. In willekeurige volgorde noemen we enkele items die al direct konden worden opgenomen.

Energiestrategie
We gaan onder meer met Poort6 in gesprek om te kijken hoe we de verduurzamingsopgave van woningen kunnen versnellen. Poort6 is als woningbouwcorporatie een belangrijke partij om hier grote stappen in te kunnen zetten. De huidige energieprijzen maken de noodzaak om zo snel mogelijk te verduurzamen nog groter. Ook voor ons eigen vastgoed en schoolgebouwen zullen we op basis van een verdiepend onderzoek de mogelijkheden aan de slag gaan met verduurzaming. Tegelijk willen we de regeling ‘groene daken’ verlengen, omdat deze blijkt aan te slaan bij onze inwoners. We maken daarnaast een lokale adaptatiestrategie en een bijbehorend uitvoeringsplan, waarbij we aandacht besteden aan hittestress, wateroverlast en biodiversiteit. De continuering en versterking van financiering vanuit het Rijk voor de komende jaren vormt hierin een belangrijke randvoorwaarde.

Erfgoed en monumenten
Belangrijk voor onze historische vestingstad is de manier waarop we omgaan met cultureel erfgoed, monumenten en beeldbepalende panden. Dat willen we (beter) borgen binnen de gemeentelijke organisatie.

Cultuur als middel
We willen de diverse culturele instellingen en evenementen inzetten als middel om mensen te binden aan de stad, maar ook om meer verbinding te krijgen tussen bevolkingsgroepen onderling. We behouden wat goed gaat en versterken waar dat nodig is.

Stedelijke ontwikkeling
Er ligt een grote uitdaging op het gebied van de stedelijke ontwikkeling van Gorinchem. De mogelijkheden van uitbreidingslocaties zijn beperkt en dus wordt vooral gekeken naar inbreidingslocaties en transformaties. De ‘vleugels van de stad’ willen we concretiseren. Via de paraplu van ‘stedelijk programmeren’ willen we de opgaven die er liggen op bijvoorbeeld de woningvoorraad, bedrijventerreinen, bereikbaarheid en verduurzaming aan elkaar verbinden. Dit vraagt naar verwachting een aanzienlijke investeringsruimte.

Economische versterking
We geven met Gorinchem Citymarketing opnieuw invulling aan de opdracht voor de versterking van lokale economie en toerisme. Hierbij hoort dat de eerder opgelegde bezuinigingstaakstelling wordt teruggedraaid. Tegelijk nemen een werkbudget op om uitvoering te kunnen geven aan de economische visie.

Onderwijs
Onze gemeente heeft een belangrijke positie voor de regio op het gebied van onderwijs. Deze positie willen we behouden en waar mogelijk versterken. Momenteel werken we aan een nieuw integraal onderwijshuisvestings-programma. Begin 2023 zal dit programma met de gemeenteraad worden besproken, inclusief een inzicht in wat dit in financiële zin betekent.

Armoede en schulden
We zoeken naar een versterking van de aanpak van schulden en armoede. Met het bestaande netwerk richten we ons op een effectieve en efficiënte aanpak. We volgen daarin nauwlettend hoe het Rijk omgaat met deze uitdagingen en welke rol daarin voor de gemeente is weggelegd. Vanwege de hoge inflatie en stijgende energiekosten hebben mensen die daardoor in de problemen komen onze expliciete aandacht.

Afschaffing hondenbelasting
In het coalitieakkoord hadden we al opgenomen de hondenbelasting af te schaffen. Financieel gezien was het ook mogelijk om dit te doen zonder daarvoor andere belastingen te hoeven verhogen. Vanaf 2023 brengen we dus geen hondenbelasting meer in rekening aan hondenbezitters.

Lobby voor behoud van de spoedeisende eerste hulp
We vinden het voor Gorinchem en de regio van groot belang dat de spoedeisende eerste hulp behouden blijft. We laten geen mogelijkheid voorbij gaan om hier het gesprek over te voeren. We pakken het integraal op, zowel vanuit algemeen belang, zorg en economie. De eerste reacties op deze inspanningen zijn positief, maar we blijven alert op de ontwikkelingen.

Gemeentelijke schulden en investeringen
We zijn alert op de balans tussen de gemeentelijke schuld en de investeringsambities voor de komende jaren. Zoals bekend, lopen onze schulden tot 2026 op. We willen tot afbouw van de schulden komen en de begroting sluitend houden, maar zoeken tegelijk naar wegen om in de behoefte aan investeringsruimte te kunnen voorzien.

Ondermijning
We versterken de inzet op het aanpakken van ondermijning. Daarbij is er ook aandacht voor een weerbare en integere organisatie, ter voorkoming van ongewenste beïnvloeding.

Organisatie en bedrijfsvoering geborgd
We zien dat er veel en meer gevraagd wordt van de gemeentelijke organisatie. Of het nu gaat om gewijzigde voorschriften (zoals rechtmatigheid), stikstofproblematiek, de spanning op de woningmarkt, het klimaatakkoord of vluchtelingenopvang, direct of indirect heeft gemeente daar een bepaalde rol in.

Daarnaast vragen de visies om uitvoering. We zien daarbij een organisatie die gemotiveerd is om deze ontwikkelingen op en aan te pakken. Een belangrijke voorwaarde is dat de organisatie qua capaciteit en flexibiliteit is toegerust om hiermee om te gaan. We versterken daarom op diverse onderdelen de organisatie en bedrijfsvoering.

Bestuurlijke verhoudingen
Bovengenoemde items geven een inzicht in de richting waarin het college zich beweegt met betrekking tot het collegeprogramma. We kijken uit naar de input van en de samenwerking met de gemeenteraad. Daarnaast consulteren we inwoners, bedrijven, verenigingen, sleutelfiguren en zijn we zichtbaar in besturen van gemeenschappelijke regelingen, regionale, provinciale en landelijke bijeenkomsten.